• Yaklaşım Teknikleri:
  • Bekleme: Vahşi yaşamın size gelmesini bekleyebilir ve nadir bir şeyler görme şansınızı artırırsınız. Bu yaklaşım için fotoğrafçılık gözlemevleri ideal bir seçenektir.
  • Hareket Etme: Hareket halinde olup daha fazlasını görebilirsiniz ancak hareket ederken kuşları ürkütme riskini göze alırsınız.
  • Gizlenme ve Kamuflaj: Çekim yaparken giydiğiniz kıyafetlere dikkat etmelisiniz. Kuşları rahatsız etmemek için gizlenmek ve kamufle olmak önemlidir. Kuşları korkutup kaçırmamak için doğa ile uyumlu giyinmeye özen göstermelisiniz. Sabırlı ve doğru yerde uygulanacak kamuflaj bekleyişleri, çok pahalı ve uzak odaklı lensler olmadan da son derece başarılı fotoğraflara ulaşmanızı sağlar.
  • Araçtan Çekim: Araziye gitme imkânı bulunamadığı zamanlarda, bir otomobil kullanarak yol veya patika kenarlarında çekim yapma şansınız vardır. Kuşlar pek çok ortamda arabaları kanıksamış durumda ve ayaktaki ve kendilerine yaklaşan insandan, usulca geçmekte olan yahut duran otomobilleri daha az tehlikeli algılıyorlar muhtemelen. Araç içinden çekim yaparken "fasulye torbası" denen ve makinenin/lensin sabit durmasını sağlayacak bir destekten faydalanıp çekim yapabilirsiniz.
  • Evde Çekim: Kuş fotoğrafı çekmek için uzaklara gitmemize gerek yok. Parklar, hayvanat bahçeleri, sahil ve göl kenarlarında aradığınız kompozisyonu bulabilirsiniz. Hatta kendi bahçenizde dahi kuş fotoğrafları çekebilirsiniz. Kuşları evde fotoğraflamanın mükemmel bir yolu, bir kuş yemliğinin yanında tripod üzerine bir fotoğraf makinesi kurmak, kendinizi görüş alanı dışına çıkarmak ve uzaktan çekim yapmaktır.
• Çekim Teknikleri:
  • Hızlı Olma: Kuş fotoğrafı çekmek anlık bir şeydir. Çekilecek güzel bir fotoğraf için saliseler içinde doğru ayarları yapıp odaklayıp, net bir şekilde fotoğrafı oluşturmak gerekir. Anı yakalamak için hızlı olmalısınız.
  • Seri Çekim: Kuşlar gibi hızlı hareket eden konuları çekmek için en iyi yöntem muhtemelen seri çekim modudur. Bir kuş göründüğünde, mükemmel görüntüyü elde etme şansınızı artırmak için seri çekim yapmak en iyisidir.
  • Enstantane Hızı: Kuş fotoğrafı çekimleri sırasında tripod ya da düşük enstantane hızı kullanmadan da anları yakalayabilirsiniz. 1/200sn ve 1/500sn gibi değerlerde çekim yaptığınızda kuşun gövdesini net, kanatlarını ise bulanık çekebilirsiniz. Hızlı hareket eden kuşları fotoğraflarken 1/2000sn veya daha yüksek bir hız belirlemelisiniz.
  • Çerçeveyi Doldurma (Portre): Portre fotoğrafı çekim tekniklerini kullanarak da kuş fotoğrafları çekebilirsiniz. Telezoom yardımıyla kuşun yüzüne iyice yakınlaşarak çerçeveyi doldurabilirsiniz. İlk olarak gözlere odaklandıktan sonra f/8 gibi orta diyafram aralığı kullanarak ideal alan derinliği sağlayabilir ve kuş fotoğrafları çekebilirsiniz.
  • Silüet Çekimleri: Kuş fotoğrafı çekimleri sırasında gölgenin ve silüetin gücünden yararlanabilirsiniz. Toplu halde hareket eden kuşların gökyüzündeki görüntülerini fotoğraflarınıza yansıtabilirsiniz. Işığa karşı çekim yaparak kuşların silüetini yakalayabilirsiniz.
  • Soyut Çekimler: Kuşların rengarenk tüyleri ve gagaları muhteşem bir çekim konusu olabilir. Zoom lensler kullanarak konunuza iyice yakınlaşabilir ve kuşların renkli tüylerini çerçeveye doldurarak soyut çekimler yapmayı deneyebilirsiniz. Makro lensler de kullanarak tüm detayları ortaya çıkarabilirsiniz.
  • Işık: Doğal ışığın ne işe yaradığını bilmek ve doğayı, canlıları kayıt altına alırken ışığı nasıl kullanmamız gerektiğinin farkına varmak önemli bir faktördür. Sabah ve akşam saatleri en uygun zamanlardır.
  • RAW çekin: Renk ve ışık düzeltmelerinde esneklik sağlar.
• Ön Hazırlık ve Bilgi Edinme:
  • Kuşları gözlemlemeyi, doğanın bir parçası olmanın güzelliğini öğrenin.
  • Kuş türlerini, yaşam alanlarını merak edin ve öğrenmeye çalışın.
  • Kuşların doğal ortamlarında konakladıkları ve göç ettikleri yerleri öğrenin.
  • Çektiğiniz her kuşun türünü kesin olarak emin olacak ölçüde tespit etmeye çalışın.
  • Çekeceğiniz türü iyi tanıyın; nerede ne zaman bulunur, nasıl öter, nasıl uçar bilin.
  • Kuşları seslerinden tanımaya çalışın. Özellikle çiftleşme dönemlerinde çıkarttıkları sesler bahar aylarında çok belirgin olur.
  • Bulunduğunuz veya kuşları gözlemleyeceğiniz bölgeyi tanımak ve araştırmak çok önemlidir. Bulunduğunuz coğrafya içerisinde “nerelerde yaşarlar, tahmini kaç tür gözlemlenmiş, bu türlerin ne kadarı göçmen?” gibi bilgileri öğrenerek araziye çıkmak hem daha kolay hem de daha anlamlı olmaya başlayacaktır. Kuş gözlemi için uygun bölgeleri araştırmak, türler hakkında bilgi edinmek sizi sahaya daha da hazır hale getirecektir.

• Yuvaya kesinlikle yaklaşmamalı ve yakın poz almak uğruna kuşu kovalamamalısınız. Hiçbir kuş, özellikle üreme ve kuluçka döneminde, dünyanın en güzel fotoğrafı için bile olsa rahatsız edilmemeli, yuvasından ve doğal ortamından uzaklaştırılmamalıdır.
• Hasta, yaralı hayvanların çekilmesi hoş karşılanmıyor.
• Kuş – doğa fotoğrafçısı tarafından vahşi kuşların yem ile fotoğraflanmak üzere yaklaştırılıp görüntülenmesi tasvip edilmiyor. Fakat avlanan, kendi doğal besinini sağlayan bir kuşu fotoğraflamak son derece takdir ediliyor, önemseniyor.
• Doğada bir misafir olduğunuzu unutmamalı, canlı cansız tüm eko sisteme saygı göstererek hareket etmelisiniz.
• Eğer varsa önceden izi bulunan patika yollardan ilerlemeli ve canlıların yaşama alanlarına zarar vermemelisiniz.
• Her canlının yaşam alanının eşsiz olduğunu kabul etmeli ve eğer bir mülkiyet varsa izin almadan girmemelisiniz.
• Çekmeye çalıştığınız canlının yaşam alanına müdahale etmemeli, bir şey fırlatmamalı veya canlıyı kaçırmamalısınız.
• Kamuflajınızı herkesin dikkatini çekip ilgiyi oraya çekecek şekilde kurmamalısınız. Kuşun annesinin yuvaya yarım saat gelmediğini fark ederse kamuflajından uzaklaşmalıdır.
• Kuşları cezbetmek amacıyla ses çıkaran araçlar kullanmamalı ve gürültü etmemelisiniz.
• Zorda kalmadıkça yapay ışık kullanmamalı ve kalabalık tünek ve önemli beslenme alanlarından uzak durmalısınız.
• Nadir bir canlı görürseniz o canlının alanına hiçbir şekilde girmemelisiniz, yetkili kurumlar dışında alanı kimse ifşa edemez.
• Hiçbir sebeple yumurtayı kuşu veya yuvayı elinize almamalısınız.
• Bulunduğunuz alanlarda hiçbir şey bırakmamalı ve önemli hiçbir şey almamalısınız.
• Diğer kuş gözlemcilerinin yanlış hareketlerini uyarmalı ve onlara örnek olmalısınız.

• Lens
  • Minimum öneri: 300mm – 400mm teleobjektif.
  • İleri seviye: 500mm – 800mm prime lensler (f/4, f/5.6).
  • Zoom Lens Avantajı: Kadraj esnekliği, ortam değişimine uygunluk.
  • Telekonvertör: 1.4× veya 2× çarpan ile odak uzaklığı artırılabilir.

• Fotoğraf Makinesi (Gövde)
  • Yüksek seri çekim (10–30 fps)
  • Hızlı netleme (Dual Pixel / AI Servo)
  • Yüksek ISO başarımı
  • Hafif ve sağlam gövde (su, toz geçirmezlik)

• Yardımcı Ekipmanlar
  • Tripod / monopod
  • Fasulye torbası (araç içinden çekim için)
  • Kamuflaj: giysi, ağ, çadır
  • Spotting scope, dürbün, GPS, yedek pil, geniş hafıza kartı
  • Kuş gözlem uygulamaları: Merlin Bird ID, eBird, Trakus
  • Fotoğraf düzenleme programları: Adobe Lightroom, Adobe Photoshop, ACDSee, DxO PhotoLab, Topaz Labs (DeNoise AI, Sharpen AI)

• Zorluklar: Kuş fotoğrafçılığı, zaman, sabır ve pahalı ekipman gerektirir. Hızlı hareket eden ve insandan kaçan bir tür olduğu için yüksek bir konsantrasyon ve emek ister.
• Faydaları: Kuş fotoğrafçılığı, çevremiz üzerindeki etkimiz hakkında farkındalık yaratmanın harika bir yoludur. Kuş gözlemciliği oldukça bağımlılık yapıcı olabilir. Doğa ile bağlantı kurma fırsatını değerlendirdiğinizde güzel gezegenimizi daha çok takdir etmeye başlayacaksınız. Nadir görülen türlere denk gelmek ya da bulunduğunuz ülkede bir türü ilk defa kayıt altına alma şansı bulursanız da keyfiniz ve tutkunuz epey pekişecektir.
• Kuş Gözlemciliği: Kuş gözlemciliği yapabilmek için tabi ki önce kuşları sevmek gerekiyor. Sonra merak oluşuyor, araştırmaya başlıyorsunuz. Kuş gözlemciliği nerelerde yapılıyor, hangi kuş türleri nerelerde bulunuyor, ne yer ne içerler, en iyi nerelerden fotoğraflanabilirler, hepsini öğreniyorsunuz. Kuşları gözlemlemek bizler için harika bir duygudur, insanın gözlerini şenlendirirler. Büründükleri rengarenk tüyler, havada ahenkle süzülüşleri ve cıvıl cıvıl sesleri insanı adeta büyüler.
• Motivasyon: Konunun geçici bir heves olmadığından eminseniz ve hobiniz geri dönüşsüz bir tutkuya dönüştüyse, pahalı ekipmanlara yönelmeniz kesindir. Sadece çekim yapmak için değil, türlere merak besleyip yeniliklerini keşfetmek için yola çıktığınızda doğa sizi hayretler içerisinde bırakacak anlara gebedir. Aranan o mükemmel kareler hiç beklemediğiniz yerlerde olabilir, mesela bir derenin kıyısında avını bekleyen, çamurlu bir su birikintisi başında su içen, yemini alıp gökyüzüne yükselen bir kuş objektifinize takılabilir. Bir kuş görürsünüz ve sonra bir tane daha ve bir tane daha istersiniz. Doğa ile bağlantı kurma fırsatını değerlendirdiğinizde güzel gezegenimizi daha çok takdir etmeye başlayacaksınız. Unutmayın, kuşları izlemek bir ayrıcalıktır.

⚕︎ → Eskülap sembolü

Tanım ve Genel Bilgiler
Oluklu kertenkeleler (Pseudopus apodus) her ne kadar görünüş olarak yılanlara benzeseler de isimlerinden de anlayacağınız üzere yılan değil, kertenkele olarak sınıflandırılırlar. Kertenkele olarak sınıflandırılmalarının asıl nedenleri kulak deliklerinin olması ve göz kapaklarına sahip olmalarıdır.
Oluklu kertenkelelerin gövdelerinin yarısını kuyrukları oluşturur. Sürüngen ve kuşların bağırsak çıkışı olarak adlandırılan kloaktan sonra asıl gövdeleri yerini uzun kuyruğa bırakır. Tehlike anında tıpkı diğer kertenkeleler gibi kuyruklarını bıraktıkları bilinmektedir. Kaybedilen kuyruk eskisi gibi rejenere edilebilir. Fakat unutulmamalıdır ki kuyruk çoğu kertenkele için besin ve yağ deposu olarak kullanılır. Kaybedilmeleri halinde ödenen bedel büyüktür. Hatta bazı örneklerde ölümcül olabilmektedir. Yine de bırakılan kuyruk adaptasyonu evrimsel ekonominin sıkı hesabından kurtulabilmiş, kertenkeleler arasında yayılabilmiştir. Ne de olsa yaşam her zaman bir şansı hak eder!
Oluklu Kertenkelelerin silindirik olan vücutlarının 150 cm boyuna ulaşabildikleri bilinmektedir. Yavrular ve yetişkinler görünüş olarak farklı oldukları için ilk bakışta ayırt edilebilirler. Yavruların sırtı grimsi bir renktedir ve koyu kahverengi çizgileri vardır. Yetişkin bireylerde ise sırt kısmı kızılımsı bakır renktedir ve karın kısmı sarıdır. Başlarının üstü keratin pullarla örtülüdür. Yetişkin Oluklu Kertenkelelerde sırt pulları karinalı (çıkıntılı) iken, yavrularda tüm vücut karinalıdır. Keratinden oluşmuş pullarının altında kemik plakalar bulur. Bu durum Oluklu kertenkeleleri bir tank gibi korunaklı yapsa da kemik plakalar yılanlar kadar esnek olmalarına müsade etmez. Ayrıca kloak bölgesinin yanlarında mahmuz şeklinde çıkıntı olarak kalmış iki adet körelmiş bacakları bulunur. Bu inanılmaz kertenkelenin 50 yıla kadar yaşayabildiği bilinmektedir.

Ekolojik Dağılım ve Habitat
Küresel olarak baktığımızda Orta Avrupa, Orta Doğu, Orta Asya civarlarında yaşadıklarını söyleyebiliriz. Ülkemizde ise çoğunlukla kıyı şeritleri olmak üzere bir çok yerde görülebilirler. Açık yamaçlar, vadi yamaçları, taşlık alanlar, fundalık ve makilik alanlarda yaşadıkları bilinmektedir. Ayrıca bazen kemirgen yuvalarına saklandıkları da gözlemlenmiştir.

Davranış ve Etoloji
Korkutulduğu zaman yukarıda belirttiğimiz gibi kuyruklarını bırakırlar. Fakat çoğunlukla tıslamak, çok nadir olsa da ısırmak (zehirli değillerdir) ve kendilerine has kötü bir koku bırakmakla yetinirler. Tehdit edildiklerinde zehirli yılanları taklit ederek kıvrıldıkları da görülmüştür.
Çiftleşmeden 10 hafta sonra, 8-10 adet yumurta dişi tarafından bir taşın altına bırakılır. Genelde yumurtalar çatlayana kadar yumurtalarını korudukları bilinir. Yumurtalar bırakıldıktan 45-55 gün sonra 15 cm boyunda yavru oluklu kertenkeleler dünyaya gelir.

Diyet
Oldukça geniş olan menülerinde çekirgeler başta olmak üzere eklem bacaklılar, diğer kertenkeleler, salyangozlar, küçük fareler ve fare yavruları hatta kuş yumurtaları ve yavru kuşlar bile bulunmaktadır.

İnsanlarla Etkileşim
Ne yazık ki bu zararsız canlılar, bilinçsiz insanlar tarafından yılan zannedilip öldürülmektedir. Ayrıca ülkemizde yaşayan çoğu yılan türü de aynı bu sevimli kertenkele gibi zehirsiz ve zararsızdır. Zehirli olan türler ise yalnızca rahatsız edildiklerinde saldırma davranışı gösterirler.
Oluklu kertenkeleler aynı zamanda egzotik hayvan ticaretinde de kullanılmaktadır. Yabani bir hayvanı doğasından koparıp oyuncak gibi satmak elbette etik dışı bir davranıştır. Hiçbir türü doğasından koparmayın!

Etimoloji
Halk arasında yaygın olan bu isim adını oluklu kertenkelenin gövdesinin yan taraflarında bulunan girintilerden alır. Bu girintilerde kemik olmadığından canlıya esneklik sağlar ve nefes alırken esneyerek akciğerlerin baskılanmasını önler.
İngilizce "glass lizard" yani cam kertenkele olarak bilinir. Nedeni ise bırakılan kuyrukların birkaç parçaya bölünebilmesinden kaynaklanır. Ayrıca Rusçada "sheltopusik" ismiyle anılan sevimli canlımız, anlamını renklerinden almıştır. Kelimesi kelimesine çevrildiğinde "sarı göbek" anlamına gelmektedir.